پیش‌بینی تخریب ۶۰ درصد ساختمان‌های کشور با زلزله ۷ ریشتری

 علی بیت‌الهی رئیس بخش زلزله‌شناسی مهندسی و خطرپذیری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی اظهار کرد: سناریوی زلزله‌ای به بزرگی ۷ ریشتر در مراکز استانی بر اساس اطلاعات آمار سال ۱۳۹۵ مرکز آمار ایران، مدل کاهیدگی دکتر قدرتی، روابط شکنندگی ناصراسدی و همکاران و  زلزله‌های مرکز لرزه‌نگاری موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران انجام شده است.

وی افزود: در این ارزیابی پسلرزه ها از داده های اصلی حذف نشده اند. اثر ساختگاه به‌دلیل کمبود اطلاعات لحاظ نشده است، ساختمان های اسکلت دار بتنی و فولادی یکسان فرض شده است( به‌دلیل اختلاف ناچیز در fragility curves ). لازم به‌ذکر و پر واضح است که برآوردها تقریبی و تخمینی و با هدف ارائه تصویری کلی از ابعاد حادثه در سناریوی بدتر برای هر کدام از مراکز استان‌هاست.

وی بیان کرد: بدیهی است احتمالاً رخداد در نواحی مختلف یکسان نیست. اما برآورد حاضر با توجه به درصد آسیب پذیری ها، واحدهای فاقد اسکلت، جمعیت اطراف رومرکز زلزله فرضی با بزرگی ۷ و مواردی از این قبیل می تواند سیمای ملموس از ابعاد حادثه فرضی را در استان‌ها نشان دهد.

نقشه و نمودار پارامترهای مهم سناریوی زلزله ۷ ریشتری در مرکز مراکز استان ها و اطراف آنها همراه با توضیح مختصر آورده شده است؛

۱-  محدوده تهران-کرج و اطراف آن، گستره‌ای با ریسک به‌مراتب بالاتر در پهنه ایران زمین است. برآورد اولیه خسارت برای زلزله ۷ در این محدوده نشان از آسیب پذیری جدی بیش از ۲ میلیون واحد مسکونی و در معرض قرارگیری بیش از ۶ میلیون جمعیت دارد. مجاورت این دو کلانشهر به هم، ابعاد ریسک را چند برابر سایر گستره‌های مراکز استانی دیگر کرده است.

۲-  با توجه به آمار ۱۳۹۵ و تعداد واحدهای مسکونی فاقد اسکلت، درصد آسیب پذیری واحدهای مسکونی(با فرض وقوع زلزله با بزرگی ۷)، در شهرهای یزد و زاهدان بالای ۷۰ درصد و درصد آسیب پذیری واحدهای مسکونی کرج و تهران کمتر از سایر مراکز استانی است. هرچند که تعداد به‌مراتب بالای واحدهای مسکونی در این دو شهر(تهران و کرج و اطراف آن) ابعاد آسیب پذیری را بیشتر نشان می‌دهد.

۳-  مراکز استانی تهران، کرج، مشهد، اصفهان و شیراز و اطراف آنها تعداد واحدهای مسکونی فاقد اسکلت بالاتری را نسبت به سایر نواحی دارند.

۴-  نواحی تهران، کرج، اصفهان، مشهد، شیراز و تبریز، جمعیت به‌مراتب بیشتری را در معرض خطر زلزله فرضی با بزرگی ۷ (در نقطه وسط مراکز استانی) خواهند داشت.

۵-  این تحقیق، ۱۴ پارامتر در معرض ریسک از نوع جمعیتی و ساختمانی را مد نظر قرار داده که در این نوشتار به ۶ مورد آن اشاره شد.

۶-  مولف برای برآورد تعداد ساختمان های آسیب دیده، بطور تقریبی، سه واحد مسکونی را یک ساختمان فرض کرده است.

۷-  تلفات جانی زلزله ها در شب به‌طور تقریبی و میانگین ۳ برابر زلزله های روز است. مفهوم جمعیت در معرض خطر به معنی تلفات جانی زلزله‌ها نیست.  

۸-  آشنایی با ابعاد حادثه، الزاما باید منجر به اقدامات کاهش ریسک شود، علاوه بر آن آمادگی در حین رخداد و بعد آن نیز از دستاوردهای مهم سناریوهای مختلف زلزله خواهد بود.

۹- برپایه این مطالعه، نشان داده می شود که بطور متوسط در کشور، با رخداد زلزله ای به بزرگی ۷  حدود ۶۰  ساختمان ها تخریب می شود.