سرمايه‌گذاري بنياد مستضعفان در فرودگاه امام

اما حالا با توافق هسته‌اي به نظر مي‌رسد ايران عزم خود را جزم كرده تا مانند بازار نفت، سهم خود را بازپس بگيرد؛ بازاري كه ديگر در انتظار خالي‌شدن چاه‌‌هاي نفتي نيست و محدوديتي در آسمان‌ها نمي‌بيند. با توجه به موقعيت استراتژيك ايران براي اتصال كريدورهاي آسياي شرقي به اروپا، اكنون بهترين فرصتي است كه مي‌توان سهم بازار ايران را از فرودگاه آتاتورك تركيه و فرودگاه دوبي بازپس‌ گرفت. آن‌گونه كه وال‌استريت ژورنال نيز گزارش می‌دهد، فرودگاه امام خمینی تهران در مراحل اولیه بازسازی تدریجی است. این بازسازی بخشی از برنامه توسعه تجارت ایران و تبدیل آن به یک هاب منطقه‌ای بعد از توافق هسته‌ای است؛ امري كه كارشناسان پرشمار بر آن تأكيد دارند و معتقدند توسعه اين فرودگاه تنها بخشي از پازل بزرگ توسعه ايران به‌ويژه در امر تجارت و گردشگري است.
‌ نياز ٢ ميليارددلاري براي توسعه ترمينال ايران‌شهر
علی صباغی، یکی از مشاوران ارشد فرودگاه امام تهران، در گفت‌وگوي خود با «شرق» تأكيد مي‌كند كه تلاش‌ها براي توسعه فرودگاه به‌صورت جدي در حال پيگيري است و اكنون براي توسعه ترمينال ايران‌شهر براي ٤٠ ميليون مسافر در سال، حداقل دو ميليارد دلار سرمايه‌‌گذاري نياز داريم كه آن را در يك پروژه بلندمدت ١٠ساله در نظر گرفته‌ايم.
اين در حالی است كه اكنون ظرفيت اين فرودگاه با اصلاحات انجام‌شده بار شرقي ترمينال نسبت به سال گذشته ١٥درصد افزايش داشته و فقط به ٧,٥ ميليون نفر در سال رسيده است.
‌ پاي بنياد مستضعفان به فرودگاه امام باز مي‌شود
صباغي نگاهي به يك پروژه ديگر مي‌اندازد كه ٦٠درصد آن تكميل شده و فقط به سرمايه‌گذاري صدميليون‌دلاري براي اتمام باقي آن نياز است: پروژه سلام در شمال غربي فرودگاه امام خميني براي ظرفيت ٣,٥ ميليون نفر، يك‌سال ديگر افتتاح خواهد شد.
به گفته او، اين پروژه تاكنون از بودجه عمومي دولت بهره‌ مي‌گرفت؛ اما به‌تازگي با تصويب هيأت وزيران قرار است تحت قرارداد به صورت مستقيم به بنياد مستضعفان واگذار شود.
‌ همه ايرلاين‌هاي داخلي به فرودگاه امام بدهكارند
اين مقام مسئول با اشاره به اينكه اكنون سودده‌ترين فرودگاه ايران فرودگاه امام خميني است، مي‌گويد: سودده‌بودن اين فرودگاه در مقابل ديگر فرودگاه‌هاي ايران به دليل فرود پروازهاي بين‌المللي خارجي در اين فرودگاه است و آن قسمت از ايرلاين‌هاي داخلي كه در اين فرودگاه مي‌نشينند، بلااستثنا به فرودگاه امام بدهكار هستند و ارقام آن بسيار بالاست؛ اما نمي‌توانيم به آنها فشار بياوريم؛ زيرا از نظر اقتصادي تحت فشار هستند.
مشاور ارشد فرودگاه امام خميني در ادامه نگاهي به فرودگاه‌هاي پرتردد منطقه‌اي هم مي‌اندازد و مي‌گويد: اعتقاد ندارم امارات‌ايرلاين، ايرلایني اقتصادي باشد؛ زيرا دولت امارات سوبسيد پنهان به اين فرودگاه مي‌دهد تا منافع اين كشور در بخش‌هاي ديگر توسعه تأمين شود و به‌همين‌دليل هميشه دولت امارات اين سوبسيد را كتمان مي‌كند و تأكيد دارد در بازار رقابت، آن را توسعه مي‌دهد.
وال‌استريت ‌ژورنال در گزارش خود همچنين مي‌افزايد: در مرکز این تغییرات، ساخت دو ترمینال جدید و گسترش فرودگاه و تبدیل آن به منطقه آزاد تجاری است که این شامل بخش‌های صنعتی، لجستیکی، هتل‌ها و مراکز کنفرانس خواهد بود. با‌‌این‌حال در مراحل اولیه، دولت امیدوار است با توسعه فراگیر فرودگاه امام، کمپانی‌های خارجی را برای انتخاب تهران به عنوان هاب منطقه‌ای مجاب کند.
‌ رايزني سرمايه‌گذاران فرانسوي براي حضور در فرودگاه امام
این پروژه می‌تواند ارزشی بالغ بر میلیاردها دلار از طریق تجارت‌های منطقه‌ای و بین‌المللی برای ایران به همراه داشته باشد. توسعه‌گران صنعتی فرانسوی مانند Bouygues و Aéroports de Paris که ساخت فرودگاه‌های شارل دوگل و اورلی را برعهده داشته‌اند، امسال با مقامات ایران در رابطه با مشارکت در توسعه فرودگاه امام گفت‌و‌گو كردند. سال گذشته گروه هتل‌سازی عظیم فرانسوی آکور توافقی را با ایران در اين زمينه به امضا رساند.
علی صباغی، یکی از مشاوران ارشد فرودگاه امام تهران، گفته این پروژه در پی رقابت با فرودگاه‌های موفق و مناطق ویژه‌ای مانند امارات و ترکیه است. برای مثال مرکز جهانی دوبی که در سال ٢٠١٠ بازگشایی شد، در مرکز خود یک فرودگاه جدید را با گنجایش ١٦٠ میلیون مسافر در سال و ١٢ میلیون تن بار جای داده است. در اطراف فرودگاه، مناطق ویژه لجستیکی، مرکز نگهداری از هواپیماها، ساختمان‌های مسکونی و منطقه گلف وجود دارد. مجموعه هتل‌های بین‌المللی هیلتون، سال گذشته قرار ساخت یک هتل ٥٣٥ اتاقه را در این منطقه گذاشته است.
صباغی گفته این برنامه‌ها بسیار عظیم است و ما بدون داشتن زیرساخت‌های لازم و کار فراوان، به آن دست پیدا نمی‌کنیم؛ اما اگر بتوانیم سهم خود را در ١٥ سال آینده به دست آوریم، می‌توانیم. این یک رقابت سخت است؛ اما دولت همه موانع را برای دستیابی به هدف از جلوی پا برداشته است.
‌ مشاوران خارجي توسعه فرودگاه امام
به گفته صباغی، ایران مشاوران فرودگاه هلند یا NACO را که در پروژه‌هایی مانند پروژه فرودگاهی مکزیکوسیتی، کوالالامپور و پکن فعالیت داشته‌اند، به‌عنوان مشاور اصلی استخدام کرده است. NACO ترمینال جدید ایرانشهر را به عنوان بخش اصلی شهر فرودگاهی با ظرفیت ٢٠ میلیون مسافر پیش‌بینی کرده و این دو میلیارد دلار هزینه خواهد داشت.
درعین‌حال کمپانی‌های کره‌جنوبی، هلند، فرانسه و چین قراردادهایی را به امضا رسانده‌اند یا گفت‌و‌گوهایی برای ورود به این پروژه داشته‌اند. در گذشته برخی از این کشورها به تأمین مالی پروژه‌هایی مانند این در سایر نقاط جهان برای به‌دست‌آوردن سهم در‌خور‌‌توجه خودشان در توسعه املاک و مستغلات یا ساخت کمپانی‌ها و دیگر کسب‌و‌کارها کمک کرده‌اند. احیای فرودگاه و بخش حمل‌ونقل کلید بهره‌برداری از برداشته‌شدن تحریم‌هاست. آزادسازی جریان کالا از طریق مرزهای ایران یک قدم حیاتی به سمت سازندگی اقتصادی است که می‌خواهد بیش از گذشته با جهان تعامل داشته باشد و این اولویت اصلی حسن روحانی است.
‌ ايران پتانسيل تبديل‌شدن به هاب منطقه‌اي را دارد
ایران امتیازات جغرافیایی زیادی دارد. این کشور بین اروپا و آسیا واقع شده است. به گفته مریم کیایی، رئیس شرکت توسعه کسب‌و‌کار بین‌المللی راه‌شهر که یکی از کمپانی‌های زیربنایی مهم ایران است، گفته فرودگاه امام خمینی پتانسیل تبدیل‌شدن به هاب منطقه خاورمیانه را دارد. این فرودگاه نیاز به سرمایه و توسعه دارد.
‌ سهم بازار ايران دست شركت‌هاي هواپيمايي همسايه
مقصود اسعدي ساماني، دبير انجمن‌ شركت‌هاي هواپيمايي نيز در گفت‌وگو با «شرق» مي‌گويد: با توجه به موقعيت استراتژيك ايران كه شرق آسيا و اروپا را به هم مرتبط مي‌كند، اين فرودگاه، بهترين نقطه براي هاب منطقه‌اي است. ما اين فرصت را در سال‌هاي گذشته از دست داديم و كشورهاي رقيب مانند دوبي و استانبول توانستند جايگاه ايران را بگيرند. طبيعتا با افزايش ناوگان و خريد هواپيماي نو، مي‌توانيم از اين پتانسيل استفاده كنيم و از حقي كه به‌عنوان هاب منطقه مي‌توانيم داشته باشيم، بهره بگيريم. به گفته اسعدي ساماني، سهم عمده‌اي از بازار ما دست شركت‌هاي هواپيمايي همسايه است كه بايد به داخل كشور بازگردد و ايرلاين‌هاي ايراني بتوانند از سهمي كه كشورهاي همسايه از جابه‌جايي مسافران مي‌برند، استفاده كنند. در اين رابطه ما به سرمايه‌گذاري بسيار بالا نیاز داريم و اكنون فرودگاه امام ظرفيت كافي را براي اين كار ندارد. با برنا‌مه‌هايي كه دولت و وزارت راه دارد، بايد به جايگاه مد‌نظر برسيم و اگر بخواهيم از كشورهاي همسايه جلوتر برويم و هاب منطقه شويم، بايد سرعت خود را افزايش دهيم تا از آنها جلو بزنيم. مطمئنا اكنون آنها هم بي‌كار نخواهند نشست تا ما به آنها برسيم. آنها هم به‌سرعت پيش مي‌روند.
به گفته او، اكنون مسافران ايراني از شركت‌هاي هواپيمايي همسايه خريد مي‌كنند و پنج ميليارد‌دلاري كه بايد عايد شركت‌هاي هواپيمايي داخلي شود، عايد شركت‌هاي هواپيمايي كشورهاي منطقه مي‌‌شود.
‌ فرودگاه امام خمینی زیان‌ده است
مسعود دانشمند، رئیس کانون سراسری انجمن‌های حمل‌ونقل بین‌المللی ایران، همچنین در گفت‌وگو با «شرق» تأکید می‌کند فرودگاه امام خمینی بیش از اینها نیازمند توسعه است، زیرا اکنون براساس استانداردهای جهانی، ٧٠ تا ٨٠درصد هزینه‌های فرودگاهی باید از طریق فروشگاه، کافی‌شاپ، رستوران و... در محوطه فرودگاه و فقط ٢٠ تا ٣٠درصد از ناحیه خدمات خروج مسافر تأمین شود، اما اکنون در فرودگاه امام، چندان فروشگاه و کافی‌شاپ و... نداریم.
دانشمند با اشاره به اینکه فرودگاه امام خمینی، فرودگاهی کوچک است، ادامه می‌دهد: درحال‌حاضر این فرودگاه حدود شش‌میلیون جابه‌جایی مسافر در سال دارد که هزینه حجم عظیم پرسنل داخل فرودگاه را هم پوشش نمی‌دهد و درحال‌حاضر این فرودگاه، زیان‌بار شده است.
به گفته او، برای یک جمعیت ٨٠میلیونی، شش‌میلیون جابه‌جایی در سال بسیار اندک است. در مقایسه، فرودگاه دوبی اعلام می‌کند برای ٧٠‌میلیون جابه‌جایی ظرفیت دارد که البته این حقیقت ماجرا نیست و این فرودگاه، فقط ٤٥میلیون جابه‌جایی را پوشش می‌دهد.
او در قالب پیشنهادی به مسئولان این فرودگاه می‌گوید: طراحی سالنی بلند و کشیده در فروگاه که در کنار آن هواپیما قرار گیرد، دیگر مدرن نیست و اکنون سالن‌های هواپیمایی به‌صورت دایره ساخته و هواپیماها دور آن جمع می‌شوند. نمونه چنین فرودگاهی که به‌تازگی آغاز به کار کرده، فرودگاه عشق‌آباد است که برای حدود ١٥ميليون جابه‌جایی مسافر، ٢٥ هواپیما به‌طور هم‌زمان کنار سالن قرار می‌گیرند. این در حالی است که اکنون در ایران حداکثر شش هواپیما در کنار هم قرار می‌گیرند.