طی هفتههای اخیر وعدههایی برای افزایش مبلغ یارانه نقدی از سوی برخی کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری مطرح شده است. این در حالی است که پرداخت یارانه نقدی با شیوه فعلی در هیچ کشوری صورت نمیگیرد.
هیچ کشوری در دنیا وجود ندارد که مانند ایران بهصورت منظم و ماهانه یارانهای
را به صورت نقدی پرداخت کرده باشد. کشورهای عربی حاشیه جنوب خلیجفارس یا ونزوئلا
از محل مازاد درآمدهای نفتی خود گاهی چیزی به مردمشان میدهند اما همان یارانه هم
بیشتر به صورت غیر نقدی و از طریق تثبیت قیمت ارزاق عمومی پرداخت میشود. کشورهای
سوسیالیستی هم به جای اینکه پول نقد به مردم بدهند قیمتها را پایین نگه میداشتند.
شرایط پرداخت یارانه در ایران با الگوهای مختلف جهانی تفاوتهای زیاد دیگری هم
دارد. برای مثال یارانه برای کشورهای نفتی مانند عربستان، امارات، کویت امری
وابسته به درآمد نفتی دولتها است. اما درآمد نفتی ایران آنقدر زیاد نیست که کفاف
همین مقدار یارنه امروز را هم بدهد. دولت برای تأمین هزینههای خود درآمدهایی دارد
که در بهترین حالت حداکثر هزینههایش را پوشش میدهد. بنابراین تنها با افزایش شدید
درآمدهای نفتی و افزایش شدید تورم که به زیان اقشار فقیر است، دولت میتواند منابع
نفتی را به ریال تبدیل کند و به مردم بدهد.
افزایش یارانه، تحمیل تورم بیشتر به اقتصاد کشور است. یارانه منابع سرمایهگذاری
آینده است که به صورت نقدی به مردم پرداخت میشود. در شش سال گذشته هفت برابر کل
بودجه عمرانی یک سال دولت یعنی حدود ۳۰۰ هزار میلیارد تومان یارانه نقدی
پراخت کردهایم. آن هم در حالی که کل بودجه عمرانی دولت در سال گذشته ۴۰ هزار
میلیارد تومان بوده است. با پول یارانه نقدی میتوانستیم حداقل یک تا دو
میلیون تومان شغل ایجاد کنیم اما تمام این منابع از دست رفته است. البته این چیز
عجیبی نیست که از سالهای اول دولت نهم تا اوایل دهه ۹۰ اشتغال خوبی ایجاد نشد چرا
که منابع سرمایهگذاریشان را به مصرف اختصاص دادند و نتوانستند شغل جدید تولید
کنند.
افزایش مبلغ یارانهها اساساً در ایران موضوعیت ندارد. درآمد نفت
آنقدر بالا نیست که بگوییم مازادی برای پرداخت یارانه نقدی مردم باقی میماند. تنها راه افزایش یارانه این است که دولت نرخ تورم را آنقدر زیاد کند
که به جای ۴۵ هزار تومان، ۱۰۰ هزار تومان یارانه دهند. معنی دیگر آن، این است که از
طریق تورم ۲۰۰ هزار تومان از جیب مردم برداشت کند. به گفته او این دقیقا اتفاقی
بوده که در دولت قبل رخ داد. ارزش کالا و خدمات در سال ۹۰ تا ۹۲ دو برابر شد یا به زبان دیگر ۱۰۰ درصد افزایش پیدا کرد اما این در
حالی بود که ماهانه ۴۵ هزار تومان به هر نفر یارانه پرداخت شد. به همین دلیل
با وجود پرداخت یارانه، میلیونها نفر به زیر خط فقر رانده شدند. چراکه تورم بیش
از دو برابر یارانه را از جیب مردم دزدید.