راهکار ارتقای منظر در طرح های توسعه شهری/ تبلور تاریخ و فرهنگ در نما مستلزم تدوین مبانی نظری

معاون شهرسازی اداره راه و شهرسازی مشهد با اشاره به جایگاه و اهمیت نما در شهرها گفت: نما یکی از عناصر ادراکی است که باید در ارتباط با چهار عنصر شامل بستر و زمینه؛ خاطرات بهره برداران؛ فرهنگ و نیز تاریخ شکل بگیرد تا معرف هویت مکانی و حاوی مزیت ها و ویژگی های آن باشد.

به گزارش دبیرخانه اجلاس سازندگان و طراحان مشهد، بهاره بزرگمهر در گفت و گو با «صما» با بیان این مطلب افزود: بخش مهمی از ملاحظات مرتبط با حفظ عناصر طبیعی محیطی مانند توپوگرافی و مسیل و رودخانه، پوشش گیاهی و نوع آن و همچنین ملاحظات منظری مربوط با عناصر مصنوع مانند کریدورهای دید، دیدهای گسترده، رویداد مکان ها و امثال آن در بستر طرح های شهرسازی و طراحی های شهری شکل می گیرد.

وی یادآور شد: بنابراین یکی از عوامل مهم ذی مدخل در ارتقای سیما و منظر شهری، توجه به این ملاحظات در سطح طرح های توسعه شهری است.

بزرگمهر همچنین تشریح کرد: تبلور تاریخ و فرهنگ و باورهای ارزشمند در نماهای شهری نیز مستلزم تدوین مبانی نظری در این خصوص است. چرا که بدون تولید مبانی نظری نمی توان انتظار تحقق اصول معنایی هویت بخش در سطح گسترده ای را داشت، بلکه این امر محدود به بناهای محدودی خواهد شد که حاصل خلاقیت و دانش فردی طراح آن است.

وی در بخش دیگری از اظهارات خود با بیان اینکه ارتقای فناوری های مرتبط با مصالح بوم آورد و یا بومی سازی فناوری ها و مصالح نوین، از دیگر موضوعات موثر در این زمینه است، تصریح کرد: طبیعی است که بدون بومی سازی فناوری ساخت و ارتقای مصالح و فناوری های دیرینه سرزمین ما، بخشی از عوامل موثر در تجلی نماهای شهری، تحت تاثیر جدی قرار می گیرد.

این کارشناس معماری و شهرسازی متذکر شد: به طور خلاصه درک یک نمای شهری توسط بیننده بدون عناصر طبیعی و مصنوع پیرامون و بلافصل آن و به صورت منتزع شکل نمی گیرد، بلکه در تداوم با آنها است.

به گفته این مسئول سازمانی، حذف عناصر طبیعی موجود در یک محل (مانند ارتفاعات یا درختان یا رودخانه ها و مسیل های موجود، حذف گونه های بومی پوشش گیاهی و مانند آن) در واقع عناصر هویت بخش طبیعی را از بین می برد.

بزرگمهر در عین حال افزود: همچنین به جای تعریف ضوابط دست و پا گیر که نتیجه کیفی قابل ملاحظه ای نیز به دنبال ندارند، تدوین ملاحظاتی که توجه به سایر عناصر زمینه ای مصنوعی مانند کریدورهای دید به سایر عناصر ارزشمند یا ملاحظات پیش زمینه و میان زمینه و پس زمینه و دیدهای گسترده را تعریف می کنند، و یا توجه دادن به مقوله هایی مانند رویدادهای اتفاق افتاده در فضا و سابقه و خاطرات شکل گرفته در آن مکان، می تواند در کنار سایر اصول معماری، معنابخش معماری یک بنا و نمای شهری (به عنوان یکی از عناصر معماری بنا) باشد.

وی تاکید کرد: به عبارتی برای ارتقای سیمای شهری و معماری نمی توان تنها به خلاقیت و دانش معماران که آن هم در لابه لای برخی ضوابط غیرضروری دست بسته و محدود می شود، اکتفا کرد؛ بلکه باید همزمان با تلاش در راستای ارتقای سطح دانش و خلاقیت معماری، انعکاس ملاحظات منظری در طرح های تفصیلی و تولید مبانی نظری و فناوری ساخت و ساز را نیز توسعه بخشید.

معاون شهرسازی اداره راه و شهرسازی مشهد در پایان خاطر نشان کرد: این امری است که خوشبختانه بخش های مهمی از آن در سال های اخیر مد نظر قرار گرفته و انعکاس آن را می توان در مصوبات شورای عالی شهرسازی و معماری ملاحظه کرد.