ابهام در قوانین ساخت‌وساز شهری؛ سه ضلع نارضایتی مالک، شهرداری و مهندس ناظر

بازنشسته شهرداری تهران و آشنا به کمیسیون‌های تخصصی ساخت‌وساز، معتقد است اختلاف برداشت‌ها از قوانین شهرداری و نظام مهندسی، عامل اصلی نابسامانی در پروژه‌های شهری است. اسماعیل‌نژاد شمالی، بازنشسته شهرداری تهران، در گفت‌وگو با صما گفت: «بخش عمده مشکلات ساخت‌وسازهای شهری ناشی از برداشت‌های متفاوت از قوانین شهرداری و قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان است. شهرداری و نظام مهندسی هرکدام برداشت و اجرای خاص خود را دارند و همین باعث سردرگمی مالک، مهندس ناظر و شهرداری شده است. تا جایی که امروز هر سه طرف ناراضی‌اند و لازم است برای رفع این ناهماهنگی‌ها اقدام جدی صورت گیرد.» اسماعیل‌نژاد شمالی، با سابقه طولانی در کمیسیون‌های شهرداری، درباره مشکلات ساخت‌وساز شهری توضیح داد: «یکی از اصلی‌ترین مواردی که در ساخت‌وساز شهری دخیل است، قانون شهرداری و قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان است. از سال 1374 به بعد، قانون نظام مهندسی تصویب شد و هر دو قانون امروز بر ساخت‌وسازها اثرگذارند. اما مشکل اساسی از جایی شروع می‌شود که برداشت‌های متفاوتی از این قوانین صورت می‌گیرد. شهرداری برای خودش مستقل عمل می‌کند، نظام مهندسی هم شیوه دیگری در پیش گرفته است. در حالی که باید هماهنگی وجود داشته باشد.» ه گفته وی، «در نظام قانون‌گذاری ما هم قوانین عام وجود دارد و هم قوانین خاص. امروز وضعیتی که در ساخت‌وسازهای شهری مشاهده می‌کنیم، ناشی از همین برداشت‌های متفاوت و گاه متناقض از قوانین است. برای مثال، در قانون شهرداری از قدیم مواد و تبصره‌هایی مثل ماده 100 و تفسیرهای آن وجود داشته است که امروز همچنان محل اختلاف است. در مقابل، قانون نظام مهندسی نیز روابط میان مهندسان و پروژه‌ها را تعریف کرده است، اما این دو بدنه اجرایی هماهنگی لازم را ندارند.» اسماعیل‌نژاد شمالی افزود: «در عمل سه ضلع اصلی در ساخت‌وساز حضور دارند؛ مالک، شهرداری و مهندس ناظر. اما امروز نه شهرداری از وضعیت راضی است، نه مهندس ناظر و نه مالک. این عدم رضایت عمومی ناشی از همان ناهم‌خوانی‌ها و برداشت‌های متفاوت از قوانین است. در چنین شرایطی کیفیت پروژه‌ها، رضایت شهروندان و نظم شهری به شدت تحت تأثیر قرار می‌گیرد.»