نظام مالی و درآمدی شهرداریها ابعاد مختلفی دارد و برای اصلاح و شفافیت بیشتر میتوان از روشهای مختلفی استفاده كرد.
ایفا كند؛ تاسیس دیوان محاسبات شهر است. در حال حاضر مطابق قانون هرساله حسابرس
رسمی عملكرد شهرداری را بررسی میكند اما این بررسیها بیشتر مبتنی بر بررسی
چگونگی رعایت استانداردهای حسابرسی است.
هرچند اجرای استانداردهای حسابداری مهم
است، اما حسابرسی فقط یك جنبه نظارتی دارد. تاسیس
دیوان محاسبات شهر میتواند به تقویت مكانیزمهای نظارتی در ابعاد مختلف منتج شود.
دیوان محاسبات از نظر ماهوی عملكرد مالی شهرداری را رسیدگی میكند. مثلا بررسی
اینكه آیا درآمدهای شهرداری قانونی كسب شده یا نه، یكی از این جنبههاست.
چگونگی
هزینه شدن اعتبارات و بررسی مستندات هزینهها از جمله وظایف دیوان محاسبات است.
همانطور كه مجلس در كشور دیوان محاسبات دارد و بر عملكرد قوه مجریه نظارت میكند،
میتوان از این الگو در نظام مدیریت شهری هم استفاده كرد و سازمان دیوان محاسبات
شهری به صورت مستقل ایجاد كرد، بودجه مشخص داشته باشد و صرفا به شورای شهر پاسخگو
باشد.
٢. نظام
كنونی كسب درآمد در شهرداری یكی دیگر از رویههای نیازمند اصلاح است. ساختار كنونی
متاسفانه بر مبنای شهر فروشی استوار شده است. یكی دیگر از روشهای اصلاح نظام مالی
شهرداری، اصلاح سیستم تامین درآمدهای شهرداری است. در حقیقت باید كلا نظام تامین
منابع درآمدی شهرداری بازسازی ساختاری شود. در هیچ كجای دنیا مخارج شهر از محل
شهرفروشی تامین نمیشود.
هر چند كه تراكمفروشی در همین تهران از آنچه در قانون
متعارف شناخته شده هم فراتر رفته است و در خیابانهایی با عرض شش، هفت متر ساختمانهایی
بلند سر برآوردهاند. در هیچ شهر مدرن و قانونمندی در دنیا به افراد اجازه نمیدهند
ساختمان غیرقانونی بسازند كه بعد قرار باشد از مالك جریمه بگیرند.
در حالی كه در سیستم كنونی مدیریت شهری اخذ جریمه یكی از محلهای كسب درآمد
است. تراكم فروشی و كاربری فروشی تهران را با مشكلات متعددی روبرو كرده است. اصلاح
این رویه میتواند بسیاری از فقدان شفافیتها را روشن كند. در
شهرهای مدرن دنیا درآمد اصلی شهر از محل كسب مالیات از واحدهای تجاری و… تامین
میشود.
٣. یكی دیگر
از عوامل موثر بر شفافیت مالی، كاهش تصدیگری شهرداریها است.
در حال حاضر تعداد زیادی شركت زیر مجموعه شهرداری فعالیت میكنند كه
به حیاط خلوت شهرداری بلد شدهاند. یعنی همان بلایی را كه شركتهای دولتی بر سر
دولت آوردهاند این شركتها هم همان بلا را بر سر شهرداری بیاورند. شركت داری كار
شهرداریها نیست. همچنان كه كار دولت هم نیست. شهرداری باید این شركتها را از
بدنه خودش جدا و خدمات مورد نیازش را از بخش خصوصی تامین كند. مگر در مواردی كه
بخش خصوصی انگیزهای برای فعالیت ندارد.