تولید برق از «طلای کثیف»
در سراسر جهان، نرخ تولید زباله در حال افزایش است. در ۲۰۱۶، شهرهای جهان بیش از ۲ میلیارد تن زباله خشک تولید کردند، حجمی که معادل نرخ روزانه ۷۴/ ۰ کیلوگرم برای هر نفر است. بر اساس پیشبینیهایی که «بانکجهانی» در این سال ارائه کرد با نرخ پرشتاب رشد جمعیت و شهریشدن، انتظار میرود تا ۲۰۵۰ تولید زباله جهان با افزایشی ۷۰ درصدی به سطح ۴/ ۳ میلیارد تن در سال برسد. بر این اساس در مقایسه با کشورهای توسعهیافته، شهروندان در کشورهای در حال توسعه، به خصوص جمعیت مناطق فقیرنشین، بیش از همه تحتتاثیر مدیریت نامطلوب زباله قرار میگیرند. در کشورهای کمدرآمد، بیش از ۹۰ درصد از زبالهها در مناطق مدیریتنشده رها یا در مناطق آزاد سوزانده میشوند. این وضعیت اثرات مخربی برای سلامت، ایمنی و محیطزیست جوامع به همراه دارد. خدمات ناکارآمد مدیریت زباله یکی از بسترهای اصلی انتقال بیماری محسوب میشود، امری که به تغییرات آبوهوایی جهان از طریق تولید گاز متان دامن میزند و ممکن است به طور غیرمستقیم منجر به خشونتهای اجتماعی شود.
به گزارش «بانکجهانی» مدیریت مناسب زباله، مولفهای ضروری برای ساخت شهرهای پایدار و سکونتپذیر به شمار میرود، مولفهای که هر چند در حال حاضر برای شهرها و کشورهای درحالتوسعه چالش شده است. مدیریت کارآمد زبالهها، بسیار هزینهبر است و اغلب بین ۲۰ تا ۵۰ درصد از بودجه شهرداریها را در بر میگیرد. بر این اساس عملیاتی شدن این جزء ضروری خدمات شهری، نیاز به سیستمی یکپارچه، کارآمد و سازگار دارد، سیستمی که باید از لحاظ اجتماعی نیز مورد حمایت قرار گیرد.
شهرهای جهان با چالشهای روزافزونی برای پاکسازی محیطهای شهری و ایجاد محیطزیستی سازگار مواجه هستند. ازجمله این چالشها میتوان به تشدید انتشار گازهای گلخانهای، فضای عمومی غیربهداشتی، بوهای نامطبوع، تقاضای رو به رشد انرژی، نرخ پایین بازیافت و فضاهای محدود شهری اشاره کرد. در این رابطه بسیاری از مردم تصور نمیکنند که منشاء اصلی بسیاری از این مشکلات، زبالهها هستند. با توجه به این واقعیت، استفاده از استراتژیهای مدیریت زباله نوآورانه، به طور شگفتانگیزی در رسیدگی به این چالشها کمککننده خواهد بود. هر چند ممکن است بسیاری از راهحلهایی که ارائه میشود در راستای تلاشهای سنفرانسیسکو برای بازیافت زبالهها نباشد، اما این راهحلها، فرصتهای فوقالعاده برای رسیدگی به چالشهای ابعاد گوناگون زندگی شهروندی که تاکنون مورد توجه قرار نگرفته است ارائه میکنند تا جایی که میتوان زبالهها را به عنوان طلایی کثیف در نظر گرفت که تنها نیاز دارند دستی بر آنها کشیده شود. در این رابطه تجربه چهار شهر جهان در اتخاذ روشهای کارآمد مدیریت زباله به شرح زیر است.
سنگاپور
در مساحت حدود ۷۰۰ کیلومتر مربع احاطه شده توسط دریاها زندگی میکنند. با توجه به محدودیتهایی که در این شهر برای استفاده از زمین وجود دارد، «سازمان ملی محیطزیست» به اهمیت استفاده مجدد از زبالهها پی برده است. برای توسعه طول عمر مکانهای انباشت زباله، مدیران شهری سنگاپور روزانه چیزی حدود ۸ هزار و ۲۰۰ تن از زبالههای این شهر را میسوزاند، اتفاقی که حجم زبالههای این شهر را تا ۹۰ درصد کاهش میدهد. بعلاوه این نیروگاههای سوزاندن زباله، روزانه بیش از ۲ هزار و پانصد مگاواتساعت انرژی تولید میکنند، انرژی که روزانه برای ۹۰۰ خانه کافی خواهد بود. به تازگی نیز این شهر برنامههای بازیافت زباله خود را تقویت کرده است. سوزاندن زباله امکان بازیافت فلزاتی با قابلیت استفاده مجدد را برای این شهر فراهم میسازد، فلزاتی که در حاشیههای سود پایینتر به فروش میرسند. بعلاوه، مدیران این شهر به تازگی برنامهای آزمایشی را به اجرا درآوردهاند که امکان تولید زباله کمتر را برای خانوار فراهم میسازد.
سونگدو، کرهجنوبی
در شهر سونگدو کرهجنوبی، بخشخصوصی در حال ایجاد شهری هوشمند در فاصله ۴۰ مایلی سئول، پایتخت و بزرگترین شهر این کشور است. مقامات این شهر امید دارند با محقق ساختن تصویری از شهر که اغلب در فیلمهای علمی-تخلیلی دیده میشود، پای استعدادها و کسبوکارها را به این شهر باز کنند. برای مثال انتظار میرود در آینده جمعیت ۷۰۰ هزار نفری این شهر هیچوقت کامیونهای حمل زباله را در خیابانها نبینند. اما این امر چطور ممکن است؟ در «مکانهای جمعآوری زباله ناحیه سوم خودکار» این طرح، با استفاده از خطوط لولهای زیرزمینی زبالهها به طور خودکار جمعآوری میشوند. زمانی که زبالهها به این نواحی میرسند، یا به طور خودکار بازیافت، یا برای تولید انرژی سوزانده، و یا در اعماق زمین دفن میشوند.
منگلور، هند
با جمعیت حدود نیم میلیون نفر، به طور تاریخی منگلور هند برای ارائه خدمات مدیریت زباله با چالش مواجه بوده است. در سال ۲۰۱۲، زبالههای جمعآورینشده متفعن، چالشهایی جدی برای این شهر ایجاد کردند. برای رهایی از این مشکل، «شرکت شهر منگلور» به عنوان هسته اصلی مدیریت این شهر، فرآیند جمعآوری زباله را به بخش خصوصی واگذار کرد. به عقیده کارشناسان، بخش خصوصی با اتخاذ روشهای نوآورانه و استفاده از تکنولوژیهای نوین، بهداشتی بهتر را برای شهر به ارمغان خواهد آورد. البته قضیه به اینجا ختم نشد. مدیران شهر تجهیزات کامپوزیت را به شرکت خصوصی دوم واگذار کردند. در حال حاضر این تجهیزات با استفاده از زبالههای شهر، روزانه بیش از ۲۰ تن کامپوست به فروش میرساند. این شرکت همچنین برنامه دارد ماشینی را به خدمت بگیرد که زبالهها را پیش از تجزیه شدن، دستهبندی خواهد کرد. این ماشین، زبالههای تفکیک شده را برای بازیافت در کیسههای علامتگذاری شده بستهبندی میکند، امری که منجر به بهبود کیفیت مواد بازیافتی میشود.
فورتالنزا، برزیل
در سال ۲۰۱۲، مقامات شهری فورتالنزا، برنامهای را برای ردیابی انتشار گازهای گلخانهای اجرایی کردند. بر اساس تحلیلهای استخراجشده از این برنامه، مشخص شد بیش از ۲۵ درصد از انتشار گازهای گلخانهای این شهر از زبالهها متساعد میشود. این شهر روزانه بیش از ۱۰ هزار پوند زباله تولید میکند. بر این اساس به منظور کاهش انتشار گازهای گلخانهای ناشی از زبالهها، مدیران این شهر طرح مدیریت زباله یکپارچه شهری را به اجرا درآوردهاند، و ۳۰۰ هزار دلار نیز در پروسههای بازیافت سرمایهگذاری کردهاند.