اثرات ساختمان سازى بر تخريب لايه ى ازن

گازهاى سى،اف، سى ۱ (کلر، فلور، کربن ها) که در سيستم هاى خنک کننده ى ساختمان ها به کار مى روند و يا هالوژن ها که براى روشنايى يا اطفاى حريق مصرف مى شوند تا سه دهه پيش به عنوان موادى بى خطر، غيرسمى و داراى خصوصيات مفيد شناخته مى شدند. اما پس از کشف آسيبى که توسط آن ها به لايه ى ازن وارد مى شود استفاده از آن ها مورد تجديد نظر قرار گرفت. لايه ى ازن ما را در برابر پرتوهاى زيان بار اشعه فرابنفش خورشيد حفاظت مى کند. اين گازها در به دام انداختن گرماى خورشيد نيز بسيار مؤثرند و چنان چه مقدار آن ها از حد مجاز فراتر رود علاوه بر آسيب رساندن به لايه ى ازن، باعث بازتابش انرژى کم ترى به فضا مى شوند (شکل ١ ٢) و درنتيجه جو زمين گرم تر مى شود.

حداقل نيمى از مصرف سى، اف، سى ها به ساختمان ها اختصاص دارد. علاوه بر آن، به عنوان سردکننده در سيستم هاى تهويه ى مطبوع کاربرد دارد و براى پاشيدن پلاستيک هاى اسفنجى ۱ در عايق هاى حرارتى نيز به کار مى رود. تخريب لاي هى ازن باعث افزايش اشع هى فرابنفش به سطح زمين و افزايش بيمار ىهايى مانند سرطان پوست شده است. مصرف اين گازها، که با افزايش دماى زمين همراه است، هشدارى است بر اين که استفاده از اين مواد بايد محدود گردد و يا کنار گذاشته شود.

بازیافت مواد و مصالح و اهمىت آن

اصل مهمى است که باىد همواره به آن توجه شود. در اىن صورت طبىعى بودن مصالح و قابلىت خود عاملى اساسى و فراگىر است و باىد » بازىافت « بازىافت آن بسىار با اهمىت است. هم چنان که اصل در اولوىت قرار گىرد. به معنى استفاده ى مجدد از مصالح ىا تولىد انرژى از موادى است که در صورت عدم » بازىافت « استفاده دور رىخته مى شود. امروزه بازىافت زباله و پس مانده هاى گىاهى و حىوانى، به منظور تولىد کود و انرژى، روزبه روز مورد توجه بىش ترى قرار مى گىرد. تىر و ستون هاى فولادى و چوبى، سنگ دانه هاىى که از خرد کردن بتن به دست مى آىد، اجزاى کوچک مانند آجر، سفال هاى بام، سنگ، بلوک هاى بتنى، درها و پنجره هاى از جنس چوب، فولاد و آلومىنىم عمده ترىن مصالح قابل بازىافت در ساختمان اند که مى توان آن ها را مورد استفاده ى مجدد قرار داد.

ىکى از مهم ترىن موانع موجود در راه بازىافت مواد ساختمانى اىن است که سازندگان مصالح و طراحان در پىش بىنى قابلىت استفاده ى مجدد اجزاى ساختمانى، اعم از سازه اى ىا غىرسازه اى کم توجه اند و براى تأمىن تسهىلات و تشوىق سرماىه گذارى در اىن بخش آىنده نگرى نمى کنند. بازىافت داراى مزاىاى متعددى است، از جمله: حفظ منابع طبىعى، صرفه جوىى در مصرف انرژى براى تولىد و حمل و نقل، کاهش هزىنه ها، کاهش خطر آلودگى محىط، استفاده از انرژى درىافتى از مواد زائد، استفاده از مواد زائدى که در صورت استفاده نشدن به محل هاى دفن زباله منتقل مى شوند و کاهش نىاز به منابع جدىد.

اقدامات براى سهولت بازىافت مواد ساختمانى

براى تسهىل در بازىافت مواد ساختمانى اىن اقدامات بسىار ضرورى است: استفاده از اصول و مشخصات فنى اى که امکان بازىافت مصالح را فراهم مى سازد. طراحى جزئىات خاص به کارگىرى مصالح، به گونه اى که تفکىک و پىاده کردن آن ها را آسان کند. استفاده از برچسب هاى اکولوژىکى 1 )بوم شناختى(، حاوى مىزان مصرف انرژى براى تولىد  و امکان و ميزان بازيافت مصالح.

احيای بناها و اثرات آن بر بازيافت مصالح

وجود دارد. پي شگيرى از تخريب ساختما نها و حفظ آ نها، علاوه بر اي نکه مانع از اتلاف منابع انرژى م ىشود، به تداوم استفاده از کاربر ىهاى عمومى و تأسيسات زيربنايى (که معمولا دًر ارتباط با آ نها شکل گرفت هاند) کمک م ىنمايد و به اين ترتيب، ضمن صرف هجويى اقتصادى، نياز به سرماي هگذارى مجدد را کاهش م ىدهد. يکى از خصوصيات بناهاى قديمى ظرفيت حرارتى بالاى آ نها ب هدليل ماهيت و سنگينى جرم مصالح مورد استفاده در آ نهاست. درنتيجه استفاده از سيست مهاى گرمايش و خنک کردن غيرفعال خورشيدى ۱ را امکا نپذير م ىنمايد. کم بودن تعداد طبقات و عمق اين بناها به نسبت بناهاى جديد نيز اين امکان را فراهم م ىنمايد که روشنايى، تهويه و حرکت در آ نها با شيو ههاى غيرمکانيکى امکا نپذير شود.

بسيارى از اين بناها ب هدليل اي نکه متعلق به زما نهايى بود هاند که تأمين مصالح ساختمانى يا گرم کردن و سرد کردن بنا مشکل يا گرا نتر از امروزه بوده است، الگويى از طراحى کارآمد در زمين هى مصرف بهين هى انرژى و پيوند با محي طزيست محسوب م ىشوند. اين بناها، بسيارى از اصول ارزشمندى را که امروزه تح تعنوان معمارى پايدار (سبز) مطرح شده است، دارند. جه تگيرى مناسب بنا به منظور استفاده از مزاياى جذب انرژى خورشيدى، قرار دادن اجاق يا تنور خانه در مرکز بنا به منظور توزيع مناسب گرما به تمام فضاها، قرار گرفتن در مسير نسي مهاى مطلوب يا طراحى و خلق عناصر معمارى ؛ مانند بادگير، حو ضخانه، سرداب، گودال باغچه و… از ( جمله مصاديقى هستند که از اين مفاهيم نشئت گرفته ند.