مشارکت درشوراهای شهر در ایران صوری است

پنل مدیریت شهری و حکمرانی شهری در قرن ۲۱ با حضور عبدالرضا گلپایگانی معاون پیشین شهرسازی و معماری شهرداری تهران، سید احمد حسینی نیا، معاون پیشین شهرسازی و معماری شهرداری اصفهان، آتوسا افغان رئیس انجمن صنفی مهندسین معمار اصفهان و محمدرضا قانعی استاد دانشگاه و معمار پیشکسوت و پژمان جوزی سازنده منتخب تهران برگزار شد.

 بحث های چالش برانگیزی در این پنل مطرح شد. آتوسا افغان مدیر پنل در ابتدا از شرکت کنندگان خواست که درباره تعریف حکمرانی شروع کنند.

حسینی نیا از تعریف مدیریت شهری و حکمرانی شروع کرد: به شدن با واژه حکمرانی حساسیت دارم؛ زیرا نگاه بالا به پایین دارد و ترجیح می دهم از واژه حکمروایی استفاده کنم. خاستگاه این کلمه نگاهش چهره به چهره است. باید ببینیم چه زیرساخت هایی نیاز داریم و بعد ببینیم در حوزه قوانین و کنشگران مدیریت شهری کجاست و ما کجاییم.

گلپایگانی در ادامه گفت: بحث حکومت وقتی مطرح می شود مدیریت از جانب یک عده خاص است وقتی گسترش شهرها جدی شده است در ۴۰ سال گذشته در دنیا نسبت شهرنشینان بیشتر شده است .در ایران قبل از انقلاب ۳۰ درصد در شهر زندگی می کردند. الان ۷۰ درصد شده است. حدود ۱۰ کلان شهر داریم و مدیریت و پیشبرد شهر نمی تواند دست یک عده ای خاص باشد که جوری که آنها فکر می کنند شهر را پیش ببرند.

در منابع حکمرانی شهری اثربخشی و اعمال قدرت، انصاف عدالت و برابری و مشارکت و پاسخگویی و شفافیت است و گاهی به امنیت هم اشاره شده . من بیشتر روی اثربخشی، عدالت، برابری و مشارکت و پاسخگویی حکمروانی خوب شهری هستند.

در ادامه پیمان جوزی گفت سازه ای که می سازیم بدون نگاه کردن به اطراف و شهر نمی تواند باشد، طراح و سازنده و معمار باید به گشایش فضای شهری در پروژه ها توجه کند؛ تا بهترین تاثیر بصری را ساختمان داشته باشد نه پروژه ای که براساس قوانین شهری تا انتهای فضایی که می توانند بسازند.

قانعی سخنران بعدی افزود: متاسفانه اثربخشی و اعمال قدرت، انصاف عدالت و برابری و مشارکت و پاسخگویی و شفافیت را در شهر دیده نمی شود. از زمانی شوراها در شهرداری شکل گرفته است  اثر سو داشته و منجر به کندی در سیستم و افزایش نفرات این ارگان شده است ، پروژه هایی دارم که ۲۰ سال است همچنان خاک می خورد . شاید سازوکاری که شهروند عادی نیز بتواند در شوراها شرکت کنند وجود ندارد. تصمیمات در حد لحظه ای است. متاسفانه من شهروند حق اظهار نظر در تصمیمات شهری ندارم.

افغان افزود:  یکی از مشکلات ما این است که نگاه سازنده چیز دیگری است، طراح جور دیگری می بیند و مدیر شهری نگاه دیگری دارد. طراح ایرادات دو سمت را می دانند مثل این بخش ۶۰ درصد ۴۰ درصد چون نمی توانیم در شهر حجم بسازیم. آقای حسینی  نیا این تعارضات را چگونه می توان حل کرد؟

حسینی نیا گفت: بهتر است مشق مشارکت کنیم در ابتدا و بعد به میزان شهرنشینی توجه کنیم که بیشتر شده در حال حاضر یک شهروند و یک شهرنشین داریم. اینها را باید از هم جدا کرد. در شهرنشینی صرفا به شهر آمدیم شهروند نمی شویم. باید شهروندسازی کنیم و بعد اعتمادسازی کنیم. شهروندی را در مدارس باید آموزش داد آن وقت هر کسی وارد پست مدیریت شهری نمی شود.

افغان گفت: مشارکت در شهروند انگیزه ایجاد می کند. در شورا گزینش به گونه ای است که افرادی که می توانند و متخصص هستند، وارد نمی شوند اگر مشارکت به درستی اعمال شود. مشارکت جدی نیست بیشتر صوری است. مشارکت از شورا تا شهرداری، اداره امکان،  وزارت شهرسازی و میراث فرهنگی همه هستند. من شهروند امکان استفاده از فضای شهری ندارم یا فضای شهری برای من ساخته نمی شود به نسبت خیلی از شهرهای متمدن دنیا به این معنا که افراد در همه ساعات بدون پرداخت وجه بتوانند در آن باشند. چهارباغ به محور پیاده تبدیل شد. نه ماه است که فضای شهری از مردم گرفته شده است. خب سطح مشارکت پایین می آید. سطح تعلق به شهر از بین می رود و جایش خودخواهی می نشیند.

گلپایگانی نیز به نقش نظارت بر شوراها تاکید کرد و گفت در حال حاضر شوراهای ما، شورای واقعی نیست و برخی از مدیران شهری ما هم کلا به شوراها اعتقاد ندارند.

حسینی نیا گفت باید به سمت دولت تسهیلگر و جامعه مدنی برای خروج از این وضعیت باشیم.

در ادامه قانعی به نظام مهندسی اشاره کرد و گفت معماران را باید متمایز از مهندسان دیگر کرد و خود معماران باید انجمن مستقل از دیگر مهندسان داشتند.

جوزی نیز افزود: نظام مهندسی به سمت اشتباهی رفته  و قیم سازندگان شده است و از یک طرف به رانتی تبدیل شده است. کاملا مخالف نظام مهندسی هستم. نظام پزشکی به شما نمی گوید عمل قلبتان را کجا انجام دهید اما انتخاب ناظر به نظام مهندسی واگذار شده است. شورا در عملکرد و اهدافش باید به سمت درستی برود خوب است.