دو دهه پس از تصویب قانون تقسیمات کشوری، حالا ابتکار علیرضا زاکانی، شهردار تهران، زمینه‌ساز طرحی تازه برای اصلاح این قانون شده است؛ طرحی که با هدف ساماندهی «حریم کلان‌شهرها» و رفع تعارضات حقوقی میان مرزهای شهری و تقسیمات سیاسی کشور، در مسیر بررسی مجلس شورای اسلامی قرار گرفته و می‌تواند سرنوشت مدیریت فضایی شهرهای بزرگ را دگرگون کند.

پایان ۲۰ سال تعارض میان قانون و واقعیت‌های شهری

به گفته سعید جابری انصاری، کارشناس مسائل فرهنگی و اجتماعی، علیرضا زاکانی در اجلاسیه شهرداران کلان‌شهرها و مراکز استان‌ها نقش کلیدی در پیگیری اصلاح ماده ۲ قانون «تعاریف حریم شهرها، روستاها و شهرک‌ها و تعیین حدود آن» ایفا کرد. این ماده قانونی که بیش از ۲۰ سال پیش تصویب شده بود، به دلیل هم‌پوشانی میان محدوده حریم شهرها با مرز تقسیمات کشوری، موجب بروز مشکلات متعدد در اداره مناطق پیرامونی شهرها شده است.
جابری انصاری تاکید کرد: این اصلاحیه با هدف مستثنی کردن کلان‌شهرها و شهرهای مراکز استان‌ها از شمول ماده ۲ و رفع تداخلات قانونی تهیه شده و می‌تواند مسیر تازه‌ای برای مدیریت شهری هوشمند و منسجم باز کند.

حریم شهرها در معرض تهدید؛ ضرورت بازتعریف قانونی

این کارشناس اجتماعی با اشاره به وضعیت نگران‌کننده اراضی پیرامونی کلان‌شهرها گفت: حریم شهر که باید به‌عنوان فضای تنفسی و حفاظتی شهرها مورد صیانت قرار گیرد، در سال‌های اخیر به‌دلیل نبود تعریف منسجم و تعدد نهادهای تصمیم‌گیر، دستخوش ساخت‌وسازهای بی‌ضابطه و تخریب منابع طبیعی شده است.
به گفته او، تداخل مرز حریم مصوب با مرزهای تقسیمات کشوری، موجب کاهش اختیار شهرداری‌ها و افزایش مداخلات مدیریتی دستگاه‌های مختلف شده و در عمل، برنامه‌ریزی فضایی کشور را با آشفتگی مواجه کرده است.

زاکانی: اصلاح قانون، گام اساسی برای احیای نظم شهری

جابری انصاری با اشاره به سخنان علیرضا زاکانی در جلسه مجمع شهرداران کلان‌شهرها و مراکز استان‌ها گفت: شهردار تهران اصلاح ماده ۲ قانون تعاریف حریم را راه‌حل اساسی برای حل معضلات مشترک همه کلان‌شهرها دانست.
به گفته این کارشناس، زاکانی در فاصله بین دو اجلاس شهرداران در همدان و تهران، پیگیری‌هایی گسترده با نمایندگان مجلس انجام داد تا مقدمات ارائه طرح اصلاحی فراهم شود و از شهرداران خواست با آگاهی‌بخشی به نمایندگان استان‌های خود، زمینه تصویب قوانین یکپارچه را فراهم کنند.

مدیریت یکپارچه و قانون ملی حریم شهرها در راه است

انصاری تاکید کرد: اجرای طرح پیشنهادی زاکانی می‌تواند نقطه عطفی در احیای نظم شهری، حفظ اراضی پیرامونی شهرها و جلوگیری از ساخت‌وسازهای بی‌رویه باشد. او افزود: اصلاح قانون تقسیمات کشوری و مستثنی کردن حریم کلان‌شهرها از ماده ۲، اقدامی اساسی برای رفع تعارضات میان محدوده‌های قانونی و اداری شهرهاست و می‌تواند زمینه‌ساز تدوین قانون ملی مدیریت حریم شهری شود.

حمایت مجلس از ابتکار شهرداری تهران

سعید جابری انصاری در پایان با اشاره به حمایت محمدباقر قالیباف، رییس مجلس شورای اسلامی، از این اصلاحیه گفت: قالیباف که تجربه سال‌ها مدیریت شهری در تهران را دارد، می‌تواند نقش موثری در هدایت این طرح ایفا کند. او افزود: حمایت مجلس از اصلاح ماده ۲ نه‌تنها موجب کاهش تداخلات مدیریتی خواهد شد، بلکه به حکمرانی منسجم شهری و حفظ میراث فضایی نسل‌های آینده نیز کمک می‌کند.

اخبار مرتبط:

حمید ملانوری شمسی، استاندار همدان و علیرضا زاکانی، شهردار تهران

از بحران حاشیه‌نشینی تا توسعه پایدار؛ پیام‌های کلیدی اجلاس شهرداران کلان‌شهرهای کشور