گزارش تاریخی ـــ صنفی درباره سامانه کاتب و رنج مشاوران املاک

با گذشت ماه‌ها از آغاز اجرای «قانون الزام»، سامانه‌ کاتب که قرار بود شفافیت را به بازار املاک بیاورد، به چالشی جدی برای فعالان این صنف بدل شده است. مشاوران املاک از اختلالات گسترده، ناپایداری شبکه و بی‌پاسخی دستگاه‌های مسئول می‌گویند؛ مسائلی که حالا اعتماد مردم را نشانه رفته است. در ادامه یادداشتی داریم از حسن بایسته، کارشناس حوزه املاک و مستغلات که به این موضوع اختصاص دارد.

مشاورین املاک، در صفِ نخستِ اجرای «قانون الزام» ایستاده‌اند؛ صنفی که قانون‌مداری را پرچمِ اعتبار خویش دانسته و با تمام توان، از مصوبات و طرح‌های دولت محترم در جهت تحقق شفافیت، امنیت معاملات و اعتماد متعاملین استقبال می‌نماید. این قشر، نه‌تنها همراه، که هم‌دست دولت در مسیرِ نظم اقتصادی و پاسبانی از اعتبار معاملات مردم است.
روزگار ما، روزگارِ سامانه‌هاست؛ اما افسوس که بسیاری از این سازه‌های مجازی، نه در خدمتِ حقیقت که در بندِ خطا گرفتار آمده‌اند.

«سامانهٔ کاتب»، که قرار بود مظهرِ نظم و صداقت در معاملاتِ ملکی باشد، به تدریج بدل به آیینه‌ای از آشفتگی شده است. گویی هر صبح که صفحه‌ای از آن گشوده می‌شود، گزینه‌ای از دیروز حذف شده است؛ همانندِ کتابی که ورق‌هایش را بادِ بی‌تدبیری می‌رباید.

مشاورین املاک، این امینانِ معاملات و شاهدانِ امضاهای مردم، امروز در برابر اختلالاتِ پیاپی، ناپایداریِ شبکه و ناتوانی سامانه در تشخیصِ اسناد، دست‌بسته مانده‌اند. سامانه‌ای که باید ابزارِ اعتماد باشد، خود به سرچشمهٔ اضطراب بدل شده است.

ادارات، در برابرِ مسئولیتِ پذیرشِ قراردادها، خاموش مانده‌اند؛ بانک‌ها، به پشتِ دلیل‌های پیچیده، از پرداختِ وامِ ودیعه‌ی مسکن پرهیز دارند؛ و در این میان، راهِ ثبتِ اقاله و متمم همچنان مسدود است.

موجرین نیز، در سایه‌ی حضورِ سامانهٔ مودیان مالیاتی، از همراهیِ لازم با مشاورین املاک سر باز می‌زنند؛ گویی معامله، به جای همکاری، به معادله‌ای مبهم و پرمخاطره بدل شده است.

در کنار همهٔ اینها، حذفِ گزینهٔ «قراردادهای خارج از شمول»، محدودیتِ زمانیِ ورود اطلاعات، و نبودِ سامانه‌ای پاسخ‌گو، مشاورانِ صادقِ این صنف را در سردرگمی مطلق فرو برده است.

با همهٔ این دشواری‌ها، مشاور املاک هنوز ایستاده است؛ همچون نگهبانِ اعتمادِ مردمان، که نه در تلاطمِ مقررات، صداقت را فراموش می‌کند و نه در تاریکیِ سامانه، حق را نادیده می‌گیرد.

باشد که گوشِ مسئولان به صدایِ این صنف سپرده شود؛ صدایی که از سود نمی‌گوید، از «اعتماد» می‌گوید.

و اعتماد، والاترین سرمایهٔ هر مدنیت است.

کارشناس حوزه املاک و مستغلات
حسن بایسته