سیدمناف هاشمی؛ دکترای برنامه‌ریزی‌شهری و متخصص در حوزه مدیریت‌شهری
نقش مدیریت‌شهری در بهبود محیط کسب و کار
در سالهای اخیر ورود مدیریت‌شهری تهران به موضوع محیط کسب و کار اهمیت بیشتری یافته است. مطابق ماده ۷۵ برنامه پنجم، به منظور تبادل‌نظر دولت، بخش خصوصی، تعاونی و تسهیل فعالیتهای اقتصادی این بخشها و به بیانی دیگر، بهبود محیط کسب و کار در کشور، تشکیل شورای گفتوگوی دولت و بخش خصوصی پیش‌بینی شده است.
در سالهای اخیر ورود مدیریت‌شهری تهران به موضوع محیط کسب و کار
اهمیت بیشتری یافته است. مطابق ماده ۷۵ برنامه پنجم، به منظور تبادل‌نظر دولت، بخش
خصوصی، تعاونی و تسهیل فعالیتهای اقتصادی این بخشها و به بیانی دیگر، بهبود
محیط کسب و کار در کشور، تشکیل شورای گفتوگوی دولت و بخش خصوصی پیش‌بینی شده
است. نکته مهم آنکه، شهردار تهران یکی از اعضای ۲۶ گانه این شورا محسوب میشود که
این موضوع نیازمند توجه و برنامه‌ریزی ویژهای در سطح مجموعه نظام مدیریت‌شهری
کشور به منظور پیگیری مطالبات شهرداریها است. همچنین، در چند سال اخیر اسناد
مختلف برنامه‌ریزی کشور به ویژه برنامه پنج ساله توسعه و نیز سیاستهای کلی
برنامه پنجم، موضوع بهبود فضای کسب و کار را مورد تایید قرار دادهاند. در مقیاس
محلی نیز طرحها و برنامههایشهری، گاه به ابعاد مرتبط با این موضوع توجه کردهاند.
اگرچه در شکلگیری محیط اقتصاد محلی و فضای کسب و کار، عوامل مختلفی
چون شرایط جهانی و بینالمللی، ثبات سياسي كشور، امنيت اقتصادی، عوامل فناوری،
نيروهای بازار (رقابت)، عوامل فرهنگی و اجتماعی، فرهنگ و نگرش مديران، فرهنگ
جامعه شرايط اقتصادی كشور و … که عمدتا متاثر از محیط جهانی و ملی میباشند،
دخیل هستند اما مطابق با تجارب موفق جهانی، با توجه به نقشی که شهرها و به ویژه
کلانشهرها بهعنوان موتورهای رشد و توسعه ملی ایفا می‌کنند، در سالهای اخیر نقشآفرینی
و مشارکت فعال مدیریت محلی و شهرداریها در حوزه توسعه اقتصادی بهعنوان یکی از
ماموریتهای نوین مدیریت‌شهری پذیرفته شده است. با چنین رویکردی، بسیاری از
مجموعههای مدیریت‌شهری، از یکسو در صدد ارتقای توان خود در جذب سرمايهگذاريها
و به تبع آن افزايش سطح كيفی مكانها برآمدهاند و از سوی دیگر به منظور ارتقای
محیط کسب و کار شهری، دست به تحول و تجدید ساختار در رویکردهای برنامه‌ریزی توسعه
و حکمروایی خود زدهاند تا بتوانند در عرصه رقابتپذیریشهری و توسعه اقتصاد ملی
و محلی از توفیق بیشتری برخوردار شوند.
از جمله اینگونه اقدامات باید به تدوین استراتژی توسعه اقتصادی (EDS) در مقیاس شهری، اعمال معافیتها و مشوقهای لازم برای فعالان
اقتصادی توسط مدیریت‌شهری، تامین و ارتقای زیرساخت‌های لازم به منظور فعالیتهای
اقتصادی در شهرها و موارد دیگری از این دست اشاره کرد که بخشی از این اقدامات-
هرچند بهصورت مقدماتی- در شهر تهران گاه تجربه شده است. روشن است که رویکرد فعال
مدیریت شهری در حوزه ارتقای رقابتپذیریشهری، توسعه اقتصاد شهری و بهبود محیط
کسب و کار، از یکسو میتواند مدیریت‌شهری را به عاملی بسترساز برای توسعه اقتصاد
ملی و محلی بدل سازد و از سوی دیگر آرمان تامین منابع درآمدی پایدار را در نتیجه
منافع غیرمستقیم توسعه فعالیتهای اقتصادی و کسب و کار در شهر تهران محقق‌کند. نقشآفرینی فعال‌تر مدیریت‌شهری تهران در عرصه اقتصادی، میتواند
در تحقق اهداف کلان نظام و چشمانداز بیست ساله جمهوری اسلامی ایران و نیز سیاستهای
اقتصاد مقاومتی و نیز منویات مقام‌معظم‌رهبری درخصوص تولید ملی که در تدوین برنامه
ششم توسعه نیز تاثیرگذار بوده است، موثر افتد و بستری مناسب برای بهبود معیشت و
ابعاد اقتصادی حیات شهروندان فراهم آورد. ضمن تاکید بر تدوین نقشه راهی در این
خصوص در مدیریت‌شهری و شورای پنجم تهران، بهطور اوليه و به منظور ایفای نقش فعال
مدیریت‌شهری در تحقق توسعه اقتصاد شهری و بهبود معیشت شهروندان، پيگيری راهبردهای
زير توسط مدیریت‌شهری تهران پیشنهاد میشود:
– ارتقای
سطح مشاركت زنان و توانمندسازی آنان جهت مشارکت فعال در عرصه توسعه اقتصاد محلی
– تدوین
برنامههای لازم به منظور توسعه اقتصاد شهری مبتنی بر توسعه توان نوآوری و خلاقيت
شهری
– توسعه
زيرساختهای شهری و ارتقای كيفيت محيطی شهرها به منظور افزایش جذابیتها برای
سرمایهگذاران و ارتقای سطح رقابتپذیری شهری
– توسعه
فرصتهای گردشگری شهری (افزايش فرصتها و جاذبههای گردشگری شهری)
– فرهنگسازی،
توانمندسازی و آموزش شهروندان در زمينه ابعاد حماسه اقتصادی، اقتصاد مقاومتی و
توليد ملی
– گسترش
برنامههای کارآفرینی‌شهری و حمايت از آموزش نيروی كار محلي (توسعه و ارتقای کیفی
آموزش عالی و حرفه‌ای به منظور ورود سهلتر دانشآموختگان به بازار كار ملی و
بين‌المللی)
– محرومیت‌زدایی
از پهنههای خاص شهر و افزایش تلاش‌های در حوزه نوسازی و بهسازی شهری
– مقرراتزدايی
و اصلاحات نهادی و قانونی در حوزه مديريت‌شهری با رويكرد تمركز‌زدايی و کاهش
بوروكراسی در فرآيند كسب و كار شهری
– نقشآفرينی
فعال‌تر شهرداری در عرصه برنامه‌ريزی توسعه اقتصادی شهر
