ضرورت اعلام وضعیت فوقالعاده در حوزه مدیریت شهری
معاون وزیر راه و شهرسازی در نخستین همایش ملی آموزش شهرسازی در ایران با انتقاد از مشکلات موجود در بافتهای آسیبپذیر و ناکارآمد کشور؛ اعلام وضعیت فوقالعاده و بحرانی را برای حوزه مدیریت شهری و وجود بافتهای آسیبپذیر لازم و ضروری دانست و پیشنهاد کرد که راهحل این مشکلات را باید در سه حوزه مدیریت، حرفه و دانشگاه جستوجو کرد.
محمدسعید ایزدی در این همایش با انتقاد از شرایط فعلی بافتهای
ناکارآمد شهری گفت: شهرهای ایران به قدری دچار مشکلات و نابسامانی در توسعه و
اداره شهری هستند که باید همانگونه که وزیر راه و شهرسازی بر لزوم اعلام وضعیت فوقالعاده
در حوزه اقتصاد کلان کشور اصرار دارد، در حوزه مدیریت شهری و وجود بافتهای آسیبپذیر
در شهرها نیز وضعیت فوقالعاده و بحرانی اعلام شود.
وی ادامه داد: دانشگاهها
و موسسات آموزشی و پژوهشی باید در آسیبشناسی و تحلیل سیاستهای توسعه شهری، تدوین
ادبیات جهانی و ترویج نظریات و دیدگاههای نوین در مواجهه با چالشهای امروزی
شهرها نقشآفرینی داشته باشند.
معاون وزیر راه و شهرسازی در ادامه با ذکر مثالی درباره بافت شهری
گرگان اظهار کرد: در این شهر بافتهای فرسوده، ناکارآمد، تاریخی، میانی، سکونتگاههای
غیررسمی، زندانها و پادگانهای تخلیه و رها شده و… مجموعا نیمی از بافت شهری را
به خود اختصاص میدهند. حتی بافتهای همجوار بافتهای ناکارآمد نیز به تدریج در
اثر پذیرش نابسامانیهای بافتهای ناکارآمد در حال از دست دادن کارکرد اصلی خود
هستند. آیا دیگر جایی برای زندگی مردم عادی این شهر و سکونت در بافتهای دارای
خدمات شهری باقی میماند؟
ایزدی با یادآوری زندگی یکسوم جمعیت کلانشهر مشهد در سکونتگاههای غیررسمی
و همچنین وجود ۱۴هزار هکتار بافت ناپایدار در تهران افزود: به دلایل گوناگون از
جمله شهرنشینی پرسرعت از دهه ۵۰ به بعد، مدیریت ناکارآمد شهری، عدم توجه به مقولههای
فرهنگی اجتماعی در کنار توسعه کالبدی و… با مشکلات و نابسامانیهای گوناگونی در
شهرها روبهرو هستیم.
استاد شهرسازی دانشکده معماری و شهرسازی پردیس هنرهای زیبای دانشگاه
تهران ادامه داد: راهحل این مشکلات را باید در سه حوزه «دانشگاه» با ارتقای علمی استادان
و دانشجویان شهرسازی، «حرفه» با استفاده از کارشناسان بادانش شهرسازی در سطوح
کارشناسی نهادهای مرتبط با مدیریت شهری و «مدیریت» با بهرهگیری مدیران شهرها از
نخبگان دو حوزه پیشین جستوجو کرد.
مدیرعامل شرکت عمران و بهسازی شهری ایران اظهارکرد: وقوع برخی
رویدادهای بحرانی در کلانشهرها از قبیل وارونگی هوای تهران، ترافیک غیرقابل حل
این کلانشهر یا از بین رفتن پایداری شهری با هر پدیده بسیار کماهمیت مانند بارشی
ضعیف در پایتخت که مشکلات عدیدهیی ایجاد میکند و همه این مشکلات از پیامدهای بیتوجهی
به ارتقای سه حوزه «دانشگاه و نظام آموزش شهرسازی»، «حرفه» و
«مدیریت شهری» است. وی با انتقاد از ساختوسازهای بیرویه در مسیرهای رودخانه یا
مسیلها در بسیاری از شهرهای کشور که عمده این ساختوسازها به مسکن مهر مربوط میشود،
اظهار کرد: توفان شنی که سال گذشته در تهران به خصوص مناطق جنوبی آن وزیدن گرفت و
خسارتهایی را به شهر وارد کرد در شهرستان بهارستان از شهرستانهای تابعه استان
تهران لطمات جبرانناپذیری به بار آورد و دراین بین نگران زلزله ۶ یا ۷ ریشتری در
تهران هستیم در حالی که با چنین مشکلات ابتدایی دست و پنجه نرم میکنیم.
ایزدی با بیان اینکه امروزه به راحتی در تهران بناهای ثبت شده در لیست
میراث فرهنگی را از لیست خارج کرده و مجوز تخریب و ساختوساز در جای آن را صادر میکنند،
گفت: هیچ عرق و تعصبی به معماری سنتیمان نداریم اما همواره از معماری ایرانی
اسلامی دم میزنیم، آیا نظام آموزش شهرسازی نباید خود را به دانش نوین و روی آوردن
به تربیت دانشجویان فعال در عرصه مدیریت شهری برای حل این مسائل مجهز کند؟
لزوم بازآفرینی در چارچوب اندیشه ایرانشهری
معاون وزیر راه و شهرسازی در نخستین همایش ملی آموزش شهرسازی در
ایران، با اشاره به ضعف آموزش شهرسازی در دانشکدههای شهرسازی ایران در زمینه
تربیت نیروهای آشنا به حل مشکلات بافتهای نابسامان شهری گفت: به توسعه آموزش شهرسازی
در نظام آموزشی کشور توجه بسیار کمی شده و این توجه روبهروز کمرنگتر میشود.
ایزدی اظهارکرد: در حال حاضر ضرورت توجه نظام آموزش شهرسازی به مقوله
کیفیت زندگی با توجه به نابسامانیها و ناکارآمدیهای فضایی، کارکردی، اقتصادی و
اجتماعی شهرها و لزوم بازآفرینی شهری در چارچوب اندیشه ایرانشهری بهشدت احساس میشود.
مدیرعامل شرکت عمران و بهسازی شهری ایران، فقر شهری، بحران هویت، عدم تابآوری
شهرها، مسائل زیستمحیطی، ناکارآمدی نظام جابهجایی، کیفیت نازل قلمروی عمومی شهرها
را از جمله مسائل و چالشهای کنونی شهرها دانست و گفت: طرح توسعه ایرانشهر به
عنوان یک چارچوب مفهومی زمینهساز بازخوانی مفاهیم و ریشههای اصیل، همزمان
بازبینی شاخصهای کیفی شهر خوب برای تدوین سیاستهای دربرگیرنده هر دو عرصه در
ارتقای کیفی زندگی شهرهاست. وی به برخی مباحث آموزش بهسازی شهری در دانشگاههای
معتبر و نظامهای مدیریت شهری شهرهای توسعهیافته اشاره کرد و گفت: در حال حاضر
نگاه مدیریت شهری در این شهرها به مقوله بهسازی شهری، توأمان کردن نگاه کالبدی با
فرهنگی و اجتماعی است.
همچنین نظام برنامهریزی در این حوزه به صورت هماهنگ از بالاترین
سطوح برنامهریزی شهری تا پایینترین سطوح آن و بالعکس انجام میشود در حالی که در
ایران ۳۰ سال است که همواره نگاه درحوزه شهری از بالا به پایین است البته در دوره
جدید مدیریت وزارت راه و شهرسازی تلاش میشود تا این نظام برنامهریزی به صورت
نگاه از بالا به پایین و همزمان از پایین به بالا بوده و برای تهیه برنامههای
جامع شهری، «محلهمحور» برنامهریزی شود.