مهدی زارع مدیر گروه زلزلهشناسی مهندسی و استاد پژوهشگاه بینالمللی زلزلهشناسی در این همایش با اشاره به زلزله بم گفت: ساختوساز در نزدیکی گسلها در هر شرایطی خطرناک است.
مهدی زارع مدیر گروه زلزلهشناسی
مهندسی و استاد پژوهشگاه بینالمللی زلزلهشناسی و مهندسی زلزله نیز در این همایش
گفت:پس از زلزله کانکسها را جایی گذاشتند که روی لبه گسل بود. ما گفتیم
اینجا خطرناک است، گفتند موقت است اما الآن همانجا شهر ساختهشده.اگرچه
برخی میگویند ساختوساز در نزدیکی گسلها در صورت رعایت استانداردهای لازم خیلی
خطرناک نیست اما این پژوهشگر معتقد است که در هر شرایطی نزدیکی به گسل خطرناک است.
زارع میگوید:زلزله ۵ دی ۸۲ در بم خرابیهای زیادی برجای گذاشت.
چرا؟ چون نزدیک گسل خانهها ساختهشده بودند. غرب بم در زلزله سالمتر از شرق بم
بود. پس نزدیک گسل نباید خانه بسازیم. الآن میگویند خانههایی میسازیم که در
مقابل زلزله ۱۰ ریشتری هم مقاوم است، درحالیکه زلزله ۱۰ ریشتری یعنی یک گسل یک
دور کره زمین را ببرد. زلزله ۱۲ ریشتری میتواند زمین را کلاً بشکافد؛ بنابراین
باید احتیاط کنیم و نزدیکگسلها خانه نسازیم.احتیاطی که به گفته او در
مورد بم رخ نداده و در صورت وقوع زلزلهای با بزرگای بالا، شهر بم در خطر است.
نگرانی از فاجعه در جیرفت
زارع درباره یک شهر دیگر استان کرمان هم هشدار میدهد. او میگوید سال
۱۳۷۷در گفتوگو با روزنامه همشهری هشدار داده بود که اگر گسلی که از زیر شهر
بم میگذرد، فعال شود، زلزلهای بهمانند زلزله طبس در سال ۱۳۵۷ رخ میدهد. متأسفانه
پنج سال بعد از این گفتوگو چنین زمینلرزهای در بم رخ داد که تلفاتش پنج برابر
بیشتر از زلزله طبس بود. این استاد پژوهشگاه بینالمللی زلزلهشناسی میگوید که در
همان مصاحبه گفتم که در جیرفت هم طی۱۵۰سال اخیر
زمینلرزهای نیامده و ممکن است فعالیت نکردن گسل جیرفت، آرامش قبل از توفان باشد.
زمینلرزه هجدک میتوانست ۷.۵ ریشتری باشد
زارع در مورد زمینلرزههای اخیر کرمان هم گفت:زلزلههای اخیر
کرمان در هجدک مثال کامل دومینو بود. سه زلزله در ۱۱ روز از دو گسل. اگر قرار بود
بهجای این سه زلزله، یک زلزله بیاید، زیر ۷.۵ ریشتر قدرت نداشت.
وی به زلزله هفته گذشته تهران هم اشاره کرد و گفت:ممکن است گسل
شمال تهران براثر گسل اشتهارد فعال شود. البته برخی میگویند که گسل شمال تهران
اخیراً لرزهای نشان نداده. البته ثبت نشدن لرزه از یک گسل اصلاً به معنای اینکه
زلزله نمیآید، نیست.
شریانهای حیاتی در خطر
در این کنفرانس همچنین دکتر محمود صفارزاده، استاد دانشگاه تربیت مدرس
گفت که بسیاری از شریانهای حمل و نقل ما همانجاهایی هستند که لرزهخیزی بالایی
دارند. بسیاری از پلها در استانهایی همچون کرمان هستند که درصد لرزهخیزی بالایی
دارند.
لزوم مطالعات تحلیل خطر زلزله
علی بیت الهی، دبیر کارگروه ملی زلزله هم در کنفرانس ملی شریانهای
حیاتی و زیرساختهای عمرانی پیشنهاد داد ازآنجاییکه خطر زلزله در استان کرمان
بالا است،مطالعات تحلیل خطر زلزله باید انجام شود. ارزیابی ریسک لرزهای
شهرهای استان کرمان، تعیین حریم گسلهای شهرهای استان کرمان، آموزش عمومی مردم،
توجه به ایمنی لرزهای ساختمانهای مهم کرمان و توسعه شبکه شتابنگاری استان کرمان
از مواردی است که باید حتماً انجام شود.
وی گفت: اگر بخواهیم به صورت علمی صحبت کنیم از اینکه زلزله با چه
بزرگی و چه زمانی رخ میدهد اطلاع نداریم.
وی تأکید کرد: اطلاعات ما درباره رفتار گسلهایی که در عمق ۲۰
کیلومتری زمین وجود دارند و تحت فشار هستند و ما بروز آن را به صورت زمینلرزه
احساس میکنیم بسیار کم است یا اصلاً هیچ اطلاعی از آن نداریم؛ بنابراین اینکه
درباره وقوع زلزله یا بزرگی و کوچکی آن صحبت کنیم فاقد پایههای علمی قوی است.
دبیر کارگروه ملی زلزله ادامه داد: مطالبه عمومی و مردم درباره وقوع
زلزله قاطعیت در گفتار است که نمیتوان به صورت قطعی در این باره هم اظهارنظر کرد.
وی با بیان اینکه توصیه ما به مردم این است که در این ایام جوانب
احتیاطی را رعایت کنند گفت: مردم بهتر است که آمادگی کامل داشته باشند و در این
ایام هوشیار باشند.
بیتاللهی ادامه داد: بر اساس یافتههایی که وجود دارد و علائمی که میبینیم
مقیاس زمین ساخت ناحیهای این زمینلرزهها یک زون چندان بزرگی نیست و میتوان از
زلزلههای کرمانشاه، کرمان، لنگرود و کرج اینطور استنباط کرد که پوسته ایران در
تنش قرار گرفته و این فشار در اقصی نقاط کشور بسیار بالاست.
وی ادامه داد: اینکه زلزله در کرمان رخ دهد یا در گسل شمال تهران از
نظر مقیاس زمینشناختی یک زون محسوب میشود.
دبیر کارگروه ملی زلزله تأکید کرد: تنشهای لرزهای ادامه خواهد داشت
و تا زمانی که به سکون نسبی نرسیدهایم باید جوانب احتیاط را رعایت کرد.