طی یک سال و اندی که افتخار خدمتگذاری در اداره کل راه و شهرسازی استان قم را داشتم، جناب آقای دکتر آخوندی وزیر محترم راه و شهرسازی چندین سفر به قم داشتند تا از پروژههای استان بازدید به عمل آورند…
در بهمن ماه سال گذشته طی یکی از این سفرها، بازدیدی از بافت تاریخی و
بافت میانی (فرسوده) شهر به اتفاق مدیران استان داشتند و از چند خانه تاریخی نیز
بازدید به عمل آوردند. در خلال این بازدید به ایشان پیشنهادی ارائه شد مبنی بر
تملک یکی از خانههای تاریخی توسط وزارتخانه در بافت تاریخی محله باغ پنبه و مرمت
آن به منظور تأسیس و راهاندازی اولین دفتر تسهیلگری خدمات نوسازی و بهسازی محله
در شهر قم. ایشان از این پیشنهاد استقبال کردندو پس از بازدید از خانههای
تاریخی یزدانپناه، سلامت و لاجوردیزاده، دستور خرید خانه لاجوردیزاده را دادند
که این امر در کمتر از دو ماه انجام شد.
این بنا متعلق به دوره قاجار (عصر ناصری) و در زمینی به مساحت ۷۰۰ متر
مربع در دو طبقه توسط استاد حسن معمار احداث شده است. از دیگر آثار این معمار
برجسته و فقید میتوان به احداث بخشهایی از حرم مطهر حضرت معصومه (س) و تیمچه
بازار اشاره کرد. اما نکته قابل تأمل در این ماجرا که انگیزه اصلی نگارنده این
سطور در آستانه پنجم اسفند به عنوان روز مهندس شد، این موضوع است که در حین بازدید
از این خانه تاریخی توجه جناب وزیر و سایرین در اختلاف ارتفاع یک ضلع از دیوار
حیاط این بنا که به شکل حیاط مرکزی احداث شده با دیوارهای سه ضلع دیگر به میزان
حدود ۳۰ سانتیمتر جلب شد. هیچیکاز بازدید کنندگان علت فنی، اقلیمی و… این
موضوع را نتوانستند بیابند. بنابراین برای حل این معما در معماری این بنا از اهالی
محل، وراث ملک و … پیگیر شدم. زمانی که دلیل این امر آشکار شد و بعداً به اطلاع
جناب آقای دکتر آخوندی و سایر بازدید کنندگان رساندم پیامی اخلاقی در پس این ماجرا
نهفته بود که جای بسی تأمل و اندیشه دارد.
ماجرا از این قرار بوده است که زمان احداث این بنا و در حین اجرای ضلع
چهارم دیوار حیاط مرکزی آن، استاد حسن معمار به دیار حق میشتابد و شاگرد ایشان به
نام استاد مهدی معمار که خود از معماران بنام بوده است، تصمیم میگیرد آخرین اثر
استاد خود را به اتمام برساند و جهت رعایت کسوت استاد، ضلع باقیمانده را کوتاهتر
از سه ضلع دیگر حیاط بنا میکند، تا این تفاوت به حرمت اثر استاد، با بقیه بنا که
استاد مهدی به انتها میرساند در تاریخ ماندگار شود.
این اتفاق که ریشه در فرهنگ، ادب، اخلاق و تمدن مردمان سرزمینمان دارد،
همان چیزی است که امروز در حرف مختلف، به ویژه در حرفه مهندسی، در پی دستیابی به
اخلاق حرفهای در سمینارها، همایشها، کنگرهها، مقالات و… به دنبال آن هستیم و
تاکنون هرچه به آن پرداختهایم، متأسفانه از آن دورتر شدهایم. تا آنجا که برای
تحقق آن و رعایت حقوق شهروندان حرفهمان به ناچار روی به ضوابط و قوانین و ابلاغیهها
آوردهایم، تا بلکه بتوانیم با استفاده از ابزار قانون، توفیقی در تحقق آن داشته
باشیم.
بدون تردید رعایت اخلاق حرفهای به عنوان یک الزام برای انجام مسئولیت
بزرگ مهندسی ضرورتی اجتنابناپذیر بوده است که با تکیه بر آموزش و فرهنگ سازی به
استناد موارد متعدد تاریخی که در فرهنگ ما ریشه داشته است قابل احصاء میباشد.
بنابراین ضمن گرامیداشت دانشمند شهیر ایرانی خواجه نصیرالدین طوسی و
تبریک روز مهندس، انتظار میرود همانطور که این دانشمند بزرگ اخلاق و حرفه مهندسی
را توأمان مد نظر داشته است، جامعه مهندسی کشور نیز به طور علمی و عملی در مسیری
حرکت کنند که در سالهای آینده و در گرامیداشت چنین روزی، شاهد اصلاح و تحول در
فرآیند اخلاق مداری در حوزه مهندسی کشور باشیم.به امید آن
روز.