ساختار مهندسي ايران نيازمند بازنگري است
ايران يكي از تمدن هاي اوليه و بزرگ بشري است كه در طول تاريخ نقش به سزايي در رشد و پيشرفت منطقه و حتي جهان ، به ويژه در قرون طلايي دوره اسلامي ( قرون سوم و چهارم هجري )، داشته است .
متاسفانه شرايط پيش آمده به واسطه تهاجم گروه هاي خارجي باعث افول روند توسعه كشور شد تا آنجايي كه غير از دوره محدودي در عصر صفوي، ايران نتوانست اقتدار و يكپارچگي سابق را بازيابد؛ چنانچه وابستگي حكومت هاي قاجار و پهلوي به بيگانگان بر فاصله گرفتن ايران از روند پيشرفت و سرآمدي افزود.
با پيروزي انقلاب اسلامي وتلاش هايي كه براي احياي استقلال و پيشرفت صورت گرفت، به رغم بروز جنگ تحميلي و درگيري هاي سال هاي اول انقلاب، اين اميد در دل ها زنده شده كه مي توان به دوره پيشرفت وتعالي رسيد. اين تعالي جنبه ها و شاخص هاي متفاوتي دارند كه اعم از خصوصيات فرهنگي، اقتصادي، هنري، اجتماعي و … است، ولي مي توان اظهار كرد دستيابي به توسعه فيزيكي و ايجاد عرصه زندگي خصوصي و عمومي، يكي از ماندگارترين و مشخص ترين كيفيت هايي است كه براي همه افراد متخصص و غير متخصص، ايراني و غيرايراني، افراد حاضر و آيندگان، قابل تشخيص و ارزيابي است. معمولاً ; امتيازهايي كه شهرها و مجتمع هاي زيستي به عنوان شهر خوب دريافت مي كنند، به كارآمدي فضاها و خدمات، زيبايي، و مقاومت برابر بلاياي طبيعي و جنگ ها و تناسب با فرهنگ و هويت اجتماعي بستگي دارد كه نقش اصلي در مطلوب تلقي شدن آن، طراحي خوب و اجراي دقيق و مناسب است .
;بر اين اساس، مهندسان به عنوان افرادي كه مسئوليت طراحي فضا و كالبدي هاي زندگي و همچنين مسئوليت طراحي و توليد وسايل و ابزار مورد نياز يك زندگي داراي شاخصه هاي رفاه و امنيت را دارند، بدون شك نقش كليدي در توسعه و پيشرفت كشور به عهده خواهند داشت . نقشي كه اجراي صحيح آن متوجه چند نكته اساسي است:
1- ;ساختمان مهندسي ايران، نيازمند يك بازنگري براي توليد علم مورد نياز براي مصرف اجتماعي و فرهنگي خاص ايران است .
آنچه در سال هاي گذشته به ويژه از دوره علم آموزي مدرن عصر قاجار، مورد بي توجهي قرار گرفته است، عدم رعايت الگوهاي بومي در اقتباس يا ترجمه متون و شيوه هاي اجرايي فعاليت مهندسي در ايران بوده است . گرچه در سالهاي اخير تلاش هايي براي بهبود اين مسير و توجه به مسائل فرهنگي، شرايط اقليمي و زيست محيطي، فرهنگ بومي و سطح و توان اجتماعي و اقتصادي مطابق با شرايط كشور صورت گرفته است، اما اين تلاش ها با ملاحظه گسترش روزافزون علوم و موج فراوان ترجمه، مفيد فايده نبوده است . اينك اين ضرورت مطرح است كه بايد يك نهضت بزرگ توليد علم بومي در عرصه مهندسي به وجود آيد تا راه بي پايان آزمون و خطا كه دوره آن سپري شده شده است، منقطع شود.
2- ;الگوي برنامه ريزي براي توسعه كشور نيز نيازمند اصلاح و بازبيني است . آنچه امروز اهميت بيشتري پيدا كرده است، توجه به استفاده از برنامه ريزي تركيبي ( از پايين به بالا و از بالا به پايين) و توسعه مشاركت و همياري مردمي، افزايش اختيارات نهادهاي محلي در قالب اسناد راهبردي و نظارت عاليه است . امروز بايد تلاش شود نقش دولت به نقش سياستگذاري و نظارت منعطف گردد، در مقابل با تفويض اختيار به نهادهاي محلي، فرصت بيشتري براي تدوين سياست هاي مفيد و روز آمد و بهره مندي از نظام نظارتي هماهنگ، يكپارچه و نظام ;مند مهيا شود. در مقابل، نهادهاي محلي و غير دولتي نيز بايد ضمن ارتقا دانش و بينش قدرت و توانمندي خود براي اجراي امور عمومي و تخصصي كشور را به مردم و دولت بيش از پيش نشان دهند.
3- ;ايجاد فرصت هاي مناسب براي رشد خلاقيت ها و كاستن از روندهاي غير ضروري و بروكراتيك در دنيايي كه هر روز بر حجم آشفتگي ها و پيچيدگي هاي آن افزوده مي شود امري قطعي و حتمي است . نهادهاي قانونگذاري به ويژه مجلس شوراي اسلامي و شوراهاي اسلامي شهر و روستا، نقش موثري در ايجاد جوّ رواني و كارآيي مناسبات اداري و ديواني دارند.
توسعه خدمات و فناوري اطلاعاتي، توسعه ارتباطات، ايجاد سامانه هاي واسط هاي تسهيلگر و حتي توسعه حمل و نقل به ويژه حمل و نقل انبوه و عمومي، در اين راستا مورد توجه خواهد بود. امروز يك كشور آباد بايد يك كشور سريع باشد. بايد بتواند خود را با سرعت تحولات داخلي و منطقه اي جهاني هماهنگ باشد، كه يكي از كيفيت هاي هماهنگي با سرعت زندگي امروز، توجه به ساخت هاي فيزيكي و كالبدي سرعت مدار در شهرها و روستاها است كه همان توسعه فناوري اطلاعات و حمل و نقل است .
سيد مهدي هاشمي
رئيس سازمان نظام مهندسي ساختمان كشور
;
;
;