سالیان زیادی است که شهرهای بزرگ ما، با مشکلی به نام بودجه مواجه‌اند و مسوولان شهری به طور معمول، در پی راه‌هائی هستند تا بتوانند هزینه‌های جاری شهر را تقبل نمایند.
یافتن شیوه و راه‌حل پایدار تامین بودجه در شهرداری‌ها، از دغدغه‌های اصلی مدیران شهری است اما در بسیاری از موارد، این شیوه‌ها، در عمل قابل اجرا نیست و راه‌حل‌ها معمولا به واقعیت نزدیک نمی‌شود. همین امر باعث شده تا طرح‌هائی از جمله بازسازی بافت‌های فرسوده شهری، طرح‌های ترافیکی و مواردی از این دست که با رفاه عمومی مرتبط است، به درازا بیانجامد و به عنوان نمونه بازسازی بافت‌های فرسوده که مطابق ماده ۱۷۱ برنامه پنجم توسعه سالانه باید ده درصد بازسازی شود، به تعویق افتاده است.
*سالانه باید ده درصد بافت‌های فرسوده، بازسازی می‌شد
در بند “د” ماده ۱۷۱ برنامه پنجم توسعه آمده است: وزارت مسکن و شهرسازی و شهرداری‌ها موظفند هرسال در طول برنامه، حداقل ده درصد (۱۰%) از بافت‌های فرسوده شهری را احیاء و بازسازی نمایند تسهیلات و بودجه مورد نیاز همه‌ساله با پیشنهاد وزارت مسکن و شهرسازی در بودجه عمومی پیش‌بینی و در اختیار وزارت مسکن و شهرسازی و شهرداری‌ها یا مجریان طرح‌های نوسازی با معرفی شهرداری قرار خواهدگرفت.
این ماده از برنامه پنجم که در تبصره‌اش سهم پنجاه درصدی از کل اعتبارات، برای بازسازی بافت‌های فرسوده در نظر گرفته شده، تا کنون محقق نشده و با سرعت بسیار زیادی از اجرا، عقب افتاده است. دلیل اصلی این موضوع اعتبارات و بودجه‌هائی است که یا منحرف می‌شود یا تحقق نمی‌یابد.
مشکل تامین بودجه در شورای شهر هم به باد انتقاد گرفته شده و عضو شورای شهر تهران از نبود منابع پایدار برای تامین بودجه شهری،صحبت به میان آورده است.
;خسرو دانشجو در جلسه امروز شورای شهر تهران، هنگام بررسی لایحه متمم بودجه سال ۹۱ شهرداری تهران گفت: متأسفانه برخی از منابع درآمدی شهرداری تهران مشخص نیست و این امر مشکلاتی را به وجود آورده است.
دانشجو ادامه داد: دوستان بدانند ما متوجه می‌شویم که خیلی از درآمدها از راه درست به دست نمی‌آید و از طریق ساخت و سازهای غیرمجاز تأمین می‌شود. ضمن اینکه این افزایش درآمدهای شما غیرقانونی است.
بنابراین وقتی شهر، دارای بودجه مشخصی که منابع پایدار داشته باشد نیست، و مشخص نمی‌شود این منابع تا سال آینده دوام دارد یا خیر؟، نمی‌توان روی بازسازی بافت فرسوده یا حتی مواردی کمتر از آن مانند ساماندهی ترافیک و مسائل دیگر از این دست پافشاری کرد.
*حمایت از بازسازی بافت‌های فرسوده با کدام پول
اول هفته جاری، حمزه شکیب رئیس کمیسیون عمران شورای شهر تهران به نازی‌آباد رفت و در بازدید از روند نوسازی بافت فرسوده این منطقه، حمایت شورای شهر از این طرح_بازسازی بافت فرسوده پایتخت_ را اعلام کرد. سوال اساسی در این وضعیت، میزان بودجه و اعتباراتی است که برای نوسازی بافت‌های فرسوده، تدارک دیده شده است، زیرا مشخصه‌های زیادی وجود دارد که نشان می‌دهد اعتبارات کافی برای بازسازی بافت‌های فرسوده وجود ندارد؟
در شورای شهر از نبود منابع مالی مشخص و پایدار صحبت به میان می‌آید، وزارت راه و شهرسازی تا کنون نتوانسته اعتبارات مورد نیاز مسکن مهر را تامین کند تا چه رسد به بافت فرسوده که اولویت چندم این وزارتخانه است. بنابراین این سوال مطرح می‌شود تکلیف بافت‌های فرسوده که میزان آسیب‌رسانی آن به بافت‌های شهری، از روز هم روشن‌تر است، چه می‌شود؟
روزی در سال ۱۳۸۲، بم لرزید و بافت فرسوده آن، بر سر ساکنان این شهر فرو ریخت، چندی پیش ورزقان در آذربایجان هم با همین معضل، روبرو شد و چند روز پیش زهان در خراسان جنوبی هم از این حادثه، آسیب دید اما همچنان به معضل بافت فرسوده شهری، آن طور که باید توجه نمی‌شود.
بافت‌های فرسوده در شهر تهران، محل آسیب‌های اجتماعی فراوانی است که غیر از پخت و پز مواد مخدر در آشپزخانه‌های آن و سایر برنامه‌ها که در عین پراکندگی، در این مناطق متمرکز هستند؛ تبعات آن سراسر تهران را در بر گرفته و میزان آسیب‌های اجتماعی که از این محل بر «ابرشهر تهران» تحمیل می‌شود، کمتر از زلزله‌های یاد شده نیست اما در مقابل این آسیب‌ها، به دلیل تنگنای بودجه و اعتبارات، دست‌هایمان را به علامت تسلیم، بالا برده‌ایم. این کم آوردن در بازسازی بافت‌های فرسوده، از آمارهای ارائه شده توسط معاون وزیر به خوبی دریافت می‌شود!
مجید کیان‌پور معاون وزیر راه و شهرسازی در یک گفتگوی رسانه‌ای با افتخار از وجود بیش از دو میلیون واحد مسکونی ناپایدار در برابر حوادث غیرمترقبه خبر داده و اعلام کرده است جمعیتی حدود ۱۰ میلیون تن در بافت‌های فرسوده و ناکارآمد شهری زندگی می‌کنند. وی اعلام نموده ۷۲ هزار هکتار محدوده بافت فرسوده در ۴۷۱ شهر شناسایی شده است. ;
کیان‌پور گفته است: ۵۴۰۰ هکتار از بافت فرسوده تا قبل از سال ۸۹ بازسازی شده و در سال ۹۰ نیز حدود ۱۴۰۰ هکتار(۱.۹ درصد بافت فرسوده کشور)از این بافت‌ها نوسازی شده است.
کم کاری در بازسازی بافت‌های فرسوده، (اگر برنامه پنجم مد نظر باشد) مطابق آمار، ۵۸۰۰ هکتار کمتر از برنامه است که مطابق آمار بیشتر از تمام کارهائی که از ابتدای تاریخ تا سال ۸۹ در این زمینه انجام شده(۵۴۰۰ هکتار)، کم کاری انجام داده‌ایم. ;
این آمارها نشان می‌دهد مسوولان آنطور که باید در بازسازی بافت‌های فرسوده، توان نگذاشته‌اند که اگر اهتمام بیشتری بر این امر داشتند، راه‌هائی وجود داشت تا بتوان از تله اعتبارات عبور کرد!
به هر روی مجلس شورای اسلامی، دولت، شهرداری‌ها و هر جای دیگری که به این حوزه مرتبط می‌شود، باید تدابیری اتخاذ نمایند تا بازسازی بافت‌های فرسوده، در اولویت قرار گیرد.
